Verduurzaming van bushokjes

Het ongelooflijke succes van de groene bushokjes in Utrecht (2018) leidde tot een hausse aan nieuwe duurzame ontwikkelingen. 2020 was het jaar waarin gemeenten duurzaamheid een belangrijk onderdeel lieten zijn bij aanbestedingsprocedures. Mede als gevolg hiervan hebben exploitanten en producenten een reeks van nieuwe producten geïntroduceerd. Drie ontwikkelingen springen in het oog:

• Abri’s met groene (sedum) daken
• Abri’s met zonnepanelen
• Milieukostenindicator

Heel veel groene daken
Hoewel de milieueffecten van groene daken relatief beperkt zijn (minder CO2 en fijnstof, betere afwatering, verkoeling), is het zichtbare en positieve effect op de uitstraling van de openbare ruimte veel belangrijker. In de volgende steden zijn op grote schaal abri’s voorzien van sedum daken: Gouda (80x), Amersfoort, Nieuwegein (93x) Provincie Utrecht (200x). Binnen lopende contracten tussen exploitant en gemeente hebben (of worden binnenkort) diverse exploitanten (Clear Channel, Exterion Media, JCDecaux, RBL Outdoor) ook op kleinere schaal bestaande abri’s voorzien van groene daken (bv: Apeldoorn, Breda, Hengelo, Haarlem, Heerlen, Meijerijstad, Schiedam, Zaanstad). Maar niet alleen op daken, ook op zijkanten van abri’s (Amsterdam Vijzelstraat) zijn groene panelen geplaatst.
Zonnepanelen
Het energieverbruik van de verlichting in de abri en de reclamevitrine kan aanzienlijk verminderd worden als op de daken zonnepanelen aangebracht worden. Abri’s zonder reclamevitrine worden al langer voorzien van kleine zonnepanelen, omdat deze slechts beperkt stroom verbruiken. Abri’s met reclamevitrine kunnen inmiddels echter ook in hun stroomvoorziening gebruik maken van grotere zonnepanelen op daken. Dat gebeurt momenteel bij abri’s in Leiden en Amersfoort. Hiervoor zijn grotere investeringen nodig dan voor de groene daken en soms blijkt echter ook dat de kosten voor aansluiting op het energienet zeer hoog zijn.
Milieukostenindicator
Met de milieukostenindicator (MKI) kunnen aanbestedende diensten milieueffecten als uitstoot en grondstoffenverbruik in de hele (productie)keten van een oplossing meenemen bij de uitvraag en aanbiedingen vergelijkbaar maken. De milieukostenindicator berekent de maatschappelijke kosten als de optredende milieueffecten bij productie, gebruik en verwerking van een oplossing weer ongedaan gemaakt zouden moeten worden. Hoe lager de MKI-waarde, hoe duurzamer. Bij aanbestedingen in de steden Leiden en Amersfoort is gebruik gemaakt van deze systematiek. De gemeente Leiden werd met haar project voor de aanbesteding van duurzame bushokjes door het Ministerie van I&W zelfs genomineerd voor de KoopWijsPrijs (helaas net niet gewonnen).
PIANOo is hierop ingesprongen en heeft naar aanleiding van deze aanbestedingen een stappenplan gemaakt voor het inkopen van straatmeubilair met de milieukostenindicator.
NABB
NABB was als adviseur betrokken bij de grootste aanbestedingen (Utrecht, Leiden, Amersfoort, Nieuwegein, provincie Utrecht), waarbij – mede in samenwerking met de inkopende diensten – voor deze steden gezocht is naar de passende strategie en uitwerking van de aanbestedingsprocedure en programma van eisen. Ook in 2021 zullen weer diverse aanbestedingsprocedures uitgevoerd worden, waarbij we vanzelfsprekend gebruik zullen maken van de reeds opgedane kennis en ervaring.